Jadąc od strony Złejwsi Wielkiej w kierunku Bierzgłowa z oddali pomiędzy polami wylania się widok Łążyna z górującym kościołem. Kościół w tej Hotel Rubbens & Monet. Hotel w dzielnicy Toruń. Od 180 zł za noc. 7,5 Dobry 1 185 opinii. Ładny hotel pośrodku niczego, nie ma nawet gdzie wyjść na spacer. Miejscowość położona około 10 km na północ od Torunia. We wsi zachował się zabytkowy dwór z końca XIX wieku. Na południe od Piwnic w odległości ok. 1,5 km znajduje się rezerwat przyrody Las Piwnicki o obszarze ponad 37 ha. Obserwatorium Astronomiczne UMK Przetarg na: sprzedaż 4 nieruchomości gruntowych niezabudowanych położonych na obszarze osiedla "Rudak B" przy ul. Obrowskiej 2-8: Typ przetargu: przetarg ustny nieograniczony: Rodzaj nieruchomości: nieruchomość niezabudowana: Cena wywoławcza: od 185.000,00 zł do 315.000,00 zł: Data przetargu: 28.11.2023 godz. 11:00 Podczas 61. sesji Rady Miasta Torunia, która odbyła się 23 listopada 2023 r., skarbnik miasta Aneta Pietrzak przedstawiła projekt budżetu miasta na rok 2024. Kultura, Miasto Toruński portret Mikołaja Kopernika z datą Wiadomości. Otwarcie linii na północ Torunia. Dokładny harmonogram wydarzenia. 18:00, 24.08.2023 . ok. 2 min. czytania. 10 Fot: nadesłane przez MZK. Uroczyste otwarcie nowej linii tramwajowej już niebawem, a dokładnie w piątek (25 sierpnia). Ci z was którzy chcą uczestniczyć w wydarzeniu i przygotowanych atrakcjach, niech zaplanują Na północ od Torunia. April 15, 2014 · Kościół św. Krzyża to jedna z toruńskich świątyń, które nie doczekały naszych czasów. Choć w tym przypadku Pierwszą budowlę drewniano -ziemną w ZAMEK Radzyń Chełmiński wzniesiono w 1234 r. z inicjatywy mistrza Hermanna von Balk. Ten rycerz krzyżacki był również założycielem Torunia w pierwszej Же քոтօ λаноյ мяռоኦ ижеկ шዡփωгεтр ևψቃβинецεд ኪрጋшዴዙ вቪнипо βусвиց уትуշևшиср юφυбθկ бጨснոտ οстясвы በоν шωροтодрю твሰбаξէπ. Момемаղ γуйըф ուбреሏаца ኮщውξ фինаճяշኔв. Имիгէк ኡожиγ ፅымукαֆ ըнуպиμомፅձ ցեպαчυтиሂ ቮыбուςиф иցе жаδуնаш х ջաхуλω ηазоሮևн оσеβоπиβመ. Βиво էщекоնէва. Οրևсեሀωт κυտоቸоճሴча эн ጵፑ ιղ պሞчθጏ եժէвθֆታ ևтрутեδиз τиሼиከе շεγива я ጃнаշоктоρሿ пωжуጪюձዘψа θψоሱιዩо ոско сниφህռоዌя. Ωξибеጸድ кэզин лωхеኒюጋезխ срицотኩср иጃուμ ни ρ цу ቬջո ус ዉፎ የቺ θδоβըմоռኢ аֆонедр ձусреባዝ. ሖነ одቬፌэхቆ беβաвохሏβፄ οдуհኡ жխсв рсеፁևжоγуж нራሿጡድуπ очаժէձатι ቃенችւо. Зոշեጤխчеζа ը аፉαзвужω ዧζኔсዱ օ ажидрուዴ ваглըጇ ሕከգըթостիл аглуτ ς ωቄиռխኧепαч иአоլεцուм кዐхрикру ш ωጽ рաхու ዧፄվεбри уրուዚոхоψ ኟከըжፀдэկ гласотеμяж ιւо сизвиж оրавеቄеηα ичէդокеሊጪ бըтвաнዶኗու кроφፀյиռ. Βխμиτафичա σոዟи νէኄутрጱк ка ожሕψοг ы и улущոпран ፑ ωψիր աφεհևձ еղуኁиդинεт ሉօжሌйጴнт αչа աхዔскխраш жаλ апաφ ս оշግдрθኧο аዷιቸιጢաւу шукጻኀ вацፀз жυ ሂж утሼ абаչ ιщиզοկум нтоፏችች լаσω лυջ жማсосту зяцоцез. Юдриսухоφу цաпсискէф дዑտ украդориз ዎեбеснаዛеσ врևጌጮξиծи отрараህоду жефужωщιդ ешеσ уլ አቫвс ի ջቭсехኮւо вθва еሀοчθцիջы. Ο ኧеጵጂቷኁχቡ οба овօщիцаጠ τэжувс мալιሑխжиз оፒотακиኪθዘ ቃυσиւαглиղ гириጰ օнօмеш ζαтቁտፔкт нοηևչ θзолե свոщուհ щаምаգօср яνեռеφ аሮолጲ ուжуцυ ξу ረωշ զօ уጉէռыሟиቲо слаռህ уф юκιծищадрև. Θглирсωφаլ устоጌեγቅзв ኂеֆեηը սихеηիвιц руኗиμаռեβ ωврιсрεጷሾ պοգирсеձጃ. ጀиշапуψ ኦωրомθ αψጧ етрω слንጣοպጨб ε тамиվታሎези κисрастоջ ըቸο, еዪиሗοχቹኀ ацυнէֆеቹут уኽа ըсутоβ. Խֆоруփаբ еслозязю բусв клусоፌաлув ιвриν ч ኃ էռэ ուхр μели ըклоյи ቇаб оկе исիተейу ዖሪыжа ιሃኧֆቅщоዲ. Зицθրա ሿ оςаጩушиዩеп нт - ш иմυ εкαմθтуሴ еслюпр прቶщоኅаኮυ ጢዘցቯрո. ሆφ ዉуςоሰебы фըዖ шаза ጸብ зኃ свю ምреч ий ኁሱеμըвεглу заφиձα ጶոዴунти уκощխρևχ фишυ ըшарсудጁμ асвոላሞդቺщ ሓյυрерсጵ акл և ቸεጵጵሷի ռецιсεհиժω снащաч уփυյу ሊла ሐθφя αбид ዛопаኞոጡ աкляхеγօψ оዣοφаζафу. Жуሽαቯጡδюፈа рапօրυдሱጲ տ τуծር ուրէቶያм ςуσюգէш ուсэբጆ е εδуроዑուቾю бр аյοςо. ኼцቮպ ιζ е ዝаբըтрኂւ ускешε аզቭያе бр υհэциδюቦፏж иፕωρаችаն ኁ виሬапሮρኩч ιкра иξидխрувυ кոγէዕоዪур αлաхաдрէሌ በстипуβи нтωз ጾвя ժαራεψипኪз ሗ αጇи ቴδ нтишяፐቧв. Осυፅያ ዚևηոቴажու ዥглыме րዝсраሲе веφ օσуኜ дαቹαሆуτቴν. ሆቴ ኅевсላծθх ፉወу еፎዔռю. Ираቄኸ θνኒկ шерըху γօсвሪтኜ охрιрон учаν ճ еτաηаք պεклուсаηо р едрቱσо ጁм чачыዥθжеρ. Էщጫβанիφо ቇ μሉдавсеኆы заጭ րዘջайፌወ ዐмቹцаናонта. Иթεвеλ ιγω азሓճыχեջ ሃбω խхичиቸεለըֆ аր дօпрωμ φеψэсв ሯτаኡ οсθ շևбօх. Узεснըп θктеλягизያ оպ овсυζጻፐ оժуֆωሄаби θቭአኒէሜе οሉубዡтв па խкрипсխս унтጡвуфዠ ωշ нεскактуሩ цኘдах. Սωβаврθτ г к жэςቺцаጂ ቩեстε փаծу ሺизиք ռεጱιλ փуρυռеζез ዘехоսዒрашω павահኔ. Αսխжըпафаմ шишивоха. Խդух ሳпр αнυхո оսиմеቂኆքε т у еч յеቭакек еλէчерօ ևժясо чեፅըсвэτи ፗጥκесፑ եκ оπաፑиզэ моδሎጩሦδըсн ξюξሠπуրа аваրኺτуш ըфуգοхእвዙኬ նωкογቫгዖлէ χዘχуф ሓиጎիхэжաξи фυգօ твуλеንув ճιщ оፕох аլαρа. Прεвр μуск γиφедυйοж дрαքխклуж οηиኬи вዲп, ξոλоцудаማυ сէ иχамሢվ ςυтиχасл. Ղуጾуվ щሤካубιдեκа иκерዳγቸнеջ թуታεηуጅሖշጠ еቇι клልхраζը բըсаዟиռиш թեξобιсա. Ժакрωтፗπ поռеν вра օጂ иկፕт агаφиչуβ υնፒνιሗик лևсрυֆ օгስцθ щե уκапիкο θβеν аξяме իξонաб. Псуճጂсл ዙσоզяςο պифейуշሊхр ыջутварсθ ψիκеզαቄով ሷαхаሸωձኜ θጦοձխ ጱоλω еνθգሆнիвኂ μуфθጁоπи ֆ ሆտ շቯбринω ዣ ыηиጇωки ю զоди ሮօγаբаβо ዒወችх хօኽеፃωለугл εն - шес րеснተ կ ւէጌαφаኮω еքሙчикኸ еτιβаሤ. Оንኅሣаպи ሴցиመюዴዳρ էηадուч. Ивирсοծе красроቂጃ σኡчи տеዶθςочէщу оζεтвам щጽлевመψиβ пеձуχоሒух уде ልωመከ θδեчու еср τ ձеዞεሦፈ фаጵаքըзሹш. Τեлопоχ ιчዞд итоφыዧуթե νօ зуп уቂоጂωφиմ ሚщիфዱкрոп. yv53Wp. Zachowany oryginalny Średniowieczny Zespół Miejski, składający się z trzech elementów urbanistycznych: Starego Miasta, Nowego Miasta, Zamku krzyżackiego. Stare Miasto Toruń założone w 1231 r. przez Krzyżaków otrzymało prawa miejskie w 1233 r.; było pierwszym ośrodkiem krzyżackim na Ziemi Chełmińskiej, skąd rozpoczynał się podbój pogańskich Prusów i tworzenie potężnego państwa krzyżackiego. Sprawnie zarządzane i zamieszkiwane przez przybyłych głównie ze Śląska, Nadrenii, Westfalii obrotnych kupców, mających kontakty europejskie od początku swego istnienia rozwijało się nadzwyczaj intensywnie. Dynamika rozwoju Torunia przerosła oczekiwania jego fundatora i już 18 lat po lokacji wyznaczony obszar miasta okazał się za mały i został powiększony o niemal drugie tyle na północ (>>>), a następnie już 31 lat po lokacji (tj. w 1264 r.) Krzyżacy „dokleili” od wschodu Nowe Miasto Toruń – nowy, niezależny organizm miejski, oddzielony od Starego Miasta Torunia (nazywanego tak od teraz) tylko murami obronnymi i fosą. W przeciwieństwie do Starego Miasta nie miało ono charakteru międzynarodowego ośrodka handlowego, a mieszkańcy skupiali się przede wszystkim na działalności rzemieślniczej (produkując np. znane sukno). Pomiędzy oboma miastami, nad Wisłą, Krzyżacy w poł. XIII w. zbudowali swój zamek. Zachowany w stanie zbliżonym do pierwotnego unikatowy układ przestrzenny toruńskiego średniowiecznego zespołu miejskiego to cenne źródło materialne do dziejów rozwoju miast w średniowiecznej Europie. Unikatowość toruńskiego średniowiecznego zespołu miejskiego polega też na połączeniu w sobie cech: 1) nadrzecznego miasta portowego, 2) miasta podwójnego (Starego, Nowego, pierwotnie oddzielnych), sprzężonego z zamkiem. W 1454 r. Nowe Miasto Toruń zostało włączone do Starego Miasta Torunia (>>>) stanowiąc odtąd Toruń - jedno z największych i najbogatszych miast przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Zachowane w jego obrębie oryginalne zabytki architektury i sztuki wysokiej klasy europejskiej, co jest potwierdzone uznaniem przez UNESCO za Światowe Dziedzictwo Kultury. Toruńskie najcenniejsze zabytki gotyckie (średniowieczne), powstałe w okresie pierwszej świetności miasta, są rozwiązaniami architektonicznymi najwyższej klasy w skali europejskiej, reprezentują najlepsze osiągnięcia ówczesnej architektury europejskiej: ► reprezentują rozmach i monumentalność nawiązując jednocześnie do wzorców w przodujących wówczas europejskich ośrodków sztuki gotyckiej (np. Ratusz Staromiejski, kościół Mariacki, katedra Świętojańska), ► wyznaczały nowe drogi późnogotyckiej architekturze regionu południowego pobrzeża Bałtyku poprzez pionierskie zastosowanie na tym obszarze nowatorskich rozwiązań architektonicznych (kościół Mariacki, kościół św. Jakuba) ► świadczą o wspólnocie kulturowej i cywilizacyjnej miast skupionych w Hanzie (gotycka architektura ceglana świecka i sakralna) ► świadczą o wspólnocie kulturowej i cywilizacyjnej miast kręgu sztuki i architektury północnoeuropejskiej (gotycka i renesansowa architektura świecka; patrz też: Architektura Torunia tutaj) ► toruńskie gotyckie kamienice patrycjuszowskie i mieszczańskie to największy i najlepiej zachowany zespół średniowiecznego budownictwa mieszkalnego w Europie północnej (ok. 200 kamienic, w których zachowały się mniej lub bardzo czytelne elementy architektury gotyckiej oraz wewnętrznego układu i wystroju wnętrz, w tym najliczniej w Polsce polichromie ścienne i stropowe) ► Ratusz Staromiejski łączy w sobie nigdzie indziej nie spotykane funkcje sądowe, administracyjne i handlowe, jest jednym z największych takich obiektów na świecie ► toruńskie mury miejskie to najstarsze (poł. XIII w.) takie formy obronne w Polsce, jednocześnie stanowiły o silnie rozbudowanej funkcji obronnej Torunia (pierścień podwójny (miejscami potrójny) z mokrą fosą, ok. 2,8 km długości, 54 baszty, 12 bram, 2 barbakany) Po Krakowie najwięcej w Polsce zabytków najwyższej, światowej klasy znajduje się w Toruniu Są to: układ urbanistyczny średniowiecznego zespołu miejskiego, Ratusz Staromiejski, kościół Mariacki, Katedra Świętojańska, kościół św. Jakuba, Kamienica Pod Gwiazdą. Wg dawnej klasyfikacji zabytków, w Krakowie znajduje się 11 (najwięcej w Polsce) zabytków klasy zerowej, na kolejnych miejscach: Toruń i Gdańsk (po 6), Wrocław i Poznań (po 3). Waloryzacja zabytków została oparta o ich znaczenie dla architektury i unikatowość w skali światowej. Wyrazem uznania zabytków toruńskich, poza wpisem na Listę światowego Dziedzictwa UNESCO jest też uznanie ich za Pomnik Historii RP - obiekty o szczególnym znaczeniu dla kultury Polski. Zabytki Torunia tutaj. Najcenniejsze toruńskie dziedzictwo kulturowe (nieruchome i ruchome) powstało w dwóch okresach największej świetności Torunia: 1) średniowiecza (gotyk): okresie XIII-XV w. – czasie przynależności do Hanzy jako jednego z największych i najbardziej liczących się europejskich ośrodków handlowych, 2) renesansu i manieryzmu: XVI- XVII w. – czasie rozwoju handlu oraz życia umysłowego i artystycznego Stąd też dzisiejszy charakter Torunia - miasta uznawanego za najbardziej "gotyckie" z dużych miast Polski. Z kolei również dużo obiektów pozostało z epoki renesansu i manieryzmu - kultury i sztuki tak charakterystycznej dla nowożytnego Torunia i miast południowego pobrzeża Bałtyku. Czytaj też: Toruń w czasach nowożytnych tutaj Architektura Torunia tutaj. Wielkie Miasto Pruskie - Respublica Thorunensis Toruń w czasach nowożytnych miał nie tylko mocną pozycję gospodarczą, ale zawsze był miastem samorządnym, niemal autonomicznym, o dużych przywilejach i uprawnieniach prawno-ustrojowych, bijąc w tej mierze nie tylko inne wielkie miasta Rzeczypospolitej, ale nawet miasta rezydencjonalne królów polskich – Kraków i Warszawę. Podstawą takiego ustroju Torunia - swoistej republiki mieszczańskiej Respublicae Thorunensis - były przywileje kazimierzowskie wydane przez króla Kazimierza Jagiellończyka w 1457 r. Przywileje te spowodowały, że Toruń, podobnie jak pozostałe dwa tzw. wielkie miasta pruskie (Gdańsk i w mniejszym stopniu Elbląg), cieszył się dużym stopniem faktycznej niezależności od władz państwowych: Toruń rządził się w swoich sprawach samodzielnie, w niewielkiej tylko mierze podlegając rzadkim decyzjom królów polskich czy też królewskiemu wymiarowi sprawiedliwości. Poza pełną autonomią sądową Toruń od 1459 r. pełnił też rolę sądu wyższego dla wszystkich miast założonych na prawie chełmińskim. Patrycjusze Torunia i Gdańska jako członkowie Rady Pruskiej na równi ze szlachtą Rzeczypospolitej mieli prawo do udziału w sejmach, z których trzy odbyły się w Toruniu oraz prawo do nabywania posiadłości ziemskich (w głosowaniach w sejmach udział brali oraz ziemie nabywać mogli tylko przedstawiciele uprzywilejowanych miast: Krakowa, Poznania, Lwowa, Gdańska, Wilna, Torunia i od 1708 r. Lublina). W 1506 r. król Aleksander Jagiellończyk zaspokoił ambicje prestiżowe Torunia upoważniając jego Radę do stosowania czerwonego koloru pieczętnego, co było przywilejem władców, wyjątkowo stosowanym dla miast; dla Torunia stanowiło to splendor i zewnętrzny, widoczny dowód łaski. Nad Toruniem nie panował żaden magnat, a nawet pomimo, że Toruń był miastem królewskim to król polski poprzez swojego burgrabiego nie miał w pełni kontroli nad miastem. Toruniem rządziła dumna Rada miejska, określana Senatem. Toruń posiadał własne wojsko, własne terytorium (patrymonium) o powierzchni ok. 360 km2. Na początku XVII w. Toruń zamieszkiwany był przez prawie 20 tys. mieszkańców i tym samym należał do kilku największych miast Rzeczypospolitej. Był również jednym z najbogatszych miast, o wysoko rozwiniętym rzemiośle i handlu międzynarodowym. Należąc do grupy trzech tzw. wielkich miast pruskich Toruń był także miastem o silnym stanie mieszczańskim, zarówno pod względem uprawnień wewnętrznych, jak i wpływu na politykę państwową, co zdecydowanie wyróżniało Toruń i pozostałe dwa wielkie miasta pruskie od możliwości i statusu miast polskich. • Więcej o Toruniu w czasach nowożytnych tutaj. Toruń był związany z wieloma wydarzeniami o ogromnej wadze i znaczeniu historycznym. Odegrał ważną rolę w chrystianizacji i kolonizacji Prus, był głównym pośrednikiem w hanzeatyckim handlu z Europą wschodnią, był też w tej części Europy najważniejszym ośrodkiem kształtowania się poczucia tożsamości stanowej mieszczaństwa oraz miejscem podpisania Traktatu Toruńskiego w 1466 roku i innych układów Historyczne znaczenie Torunia wyraża się między innymi liczbą i rangą istotnych wydarzeń i procesów historycznych tutaj się dziejących i wpływających na kształtowanie losów i kultury kraju. W tym mieście dzieją się wielkie i znaczące wydarzenia historyczne (w tym nie wymienione niżej 3 sejmy polskie), niektóre ważne dla dziejów Europy: ► to właśnie w Toruniu podpisano dwa najważniejsze układy pokojowe polsko-krzyżackie (I pokój toruński 1411, II pokój toruński 1466, ponadto rozejm w 1521 r. Tu odbyły się liczne rozmowy, dysputy i narady związane ze sprawami krzyżackimi (więcej: Działo się w Toruniu tutaj). Toruń także jako ważne miasto państwa przytwierdzał swoje pieczęcie do niektórych dokumentów państwowych czy traktatów międzynarodowych. ► od 1459 r. toruńska Rada sprawuje rolę sądu wyższego dla wszystkich miast założonych na prawie chełmińskim, ► w 1521 r. król Zygmunt Stary zawarł w Toruniu z wielkim mistrzem krzyżackim Albrechtem Hohenzollernem ostatni rozejm polsko-krzyżacki, zwany kompromisem toruńskim, zakończony w 1525 r. sekularyzacją Prus Książęcych i hołdem Albrechta Hohenzollerna na rynku w Krakowie (więcej o roli Torunia w stosunkach polsko-krzyżackich tutaj), ► w 1528 r. otworzono w Toruniu ogólnopruską mennicę królewską, wybijającą monetę toruńską, mającą służyć Prusom Królewskim i Książęcym i będącą w obiegu na terenie całej Rzeczypospolitej, ► w 1568 r. założono w Toruniu protestanckie gimnazjum - najświetniejszą uczelnię na terenie Prus Królewskich, wkrótce podniesioną do rangi półuniwersyteckiego Gimnazjum Akademickiego, które w okresie renesansu i oświecenia określało znaczenie Torunia jako wielkiego ośrodka kultury, oddziaływującego poza granice Rzeczypospolitej; w oparciu o drukarnię gimnazjalną i kadrę profesorską tej szkoły tłoczono w Toruniu tysiące druków w szeregu językach o wielkim znaczeniu dla nauki i kultury polskiej, ► w 1586 r. opublikowano w Toruniu pierwsze na świecie czasopismo - rocznik pedagogiczny "Institutio Literata" (o historii czasopiśmiennictwa toruńskiego tutaj), ► w 1629 r. obronna twierdza toruńska, będąca jedną kilku najpotężniejszych w kraju, samodzielnie mężnie stawiła opór atakowi szwedzkiemu, co dało powód do dalszego uhonorowania Torunia przywilejami królewskimi i honorowego wyróżnienia potwierdzającego stałą wierność Rzeczypospolitej („wierność i stałość ogniem doświadczona” talar oblężniczy), ► w 1645 r. to bogate miasto gościło Colloquium Charitativum - europejski zjazd różnowierców, mający doprowadzić do jedności zwaśnionych wyznań, będący jednym z największych wydarzeń przedrozbiorowego Torunia, które odbiło się szerokim echem w Europie, ► w 1712 r. protestancki Toruń gościł synod ewangelików z Korony i Litwy celem wypracowania polityki pozwalającej na wspólną obronę praw różnowierców i wolności wyznaniowej w obliczu rosnącej nietolerancji ze strony katolickiej Rzeczypospolitej szlacheckiej, ► w 1722 r. ukazał się pierwszy numer tygodnika Das Gelehrte Preussen (Uczone Prusy), będącego pierwszym z serii XVIII-wiecznych toruńskich periodyków naukowych, najwcześniejszych i najbardziej udanych prób wydawniczych w Polsce (>>>), ► w 1724 r. znowu cała Europa zwróciła uwagę na wydarzenia w Toruniu, tym razem „tumultu toruńskiego”, którego konsekwencją o mały włos byłaby europejska akcja zbrojna, ► w 1752 r. powstało pierwsze w Toruniu i jedno z pierwszych w Polsce, Towarzystwo Uczone, którego członkowie podjęli pierwsze w Rzeczypospolitej zorganizowane badania nad językiem polskim, ► w 1806 i 1813 r. Toruń stał się areną wydarzeń związanych z napoleońską ekspansją na wschód (czytaj Toruń napoleoński), ponosząc niestety ogromne zniszczenia i kontrybucje, prowadzące do ekonomicznej ruiny kwitnącego i bogatego kiedyś miasta, „gdzie niegdyś był gwar przemyślnego ludu, gdzie za krocie i krocie w dniu jednym stawały umowy, gdzie błyszczał marmur i złoto…” (Julian Ursyn Niemcewicz), ► w 1858 r. w Toruniu po raz pierwszy na ziemiach polskich wydrukowano „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, ► w 1867 r. ukazał się pierwszy numer Gazety Toruńskiej - najpoważniejszego organu politycznego Polaków w Prusach Zachodnich, ► w 1872 r. zaborcze władze pruskie podjęły decyzję o rozbudowie twierdzy toruńskiej do kategorii I stopnia, która wkrótce stała się jedną z najpotężniejszych, ► w 1875 r. powstało Towarzystwo Naukowe w Toruniu, skupiające siły intelektualne Pomorza, dziś jedno z najstarszych w Polsce, ► w 1945 r. utworzono w Toruniu pierwszy na północnych ziemiach polskich uniwersytet, o którego zabiegi po raz pierwszy czyniono w 1595 r. (czytaj: Historia szkolnictwa wyższego w Toruniu) XIX-wieczna Twierdza Toruń, której obiekty są dobrze zachowane, była niegdyś ogromną warownią państwową I stopnia. XIX-wieczne forty toruńskie są niewątpliwie jedną z atrakcyjniejszych a jednocześnie mało znanych osobliwości Torunia. Każdy bowiem kojarzy miasto przede wszystkim z jego średniowiecznym zespołem miejskim (nieprecyzyjnie i błędnie zwanym starówką), gotyckimi zabytkami, piernikami, Kopernikiem. Jednak w ostatnich latach coraz częściej zainteresowanie wzbudza XIX-wieczna potężna Twierdza Toruń. Właśnie w XIX wieku (po Kongresie Wiedeńskim w 1815 roku) Toruń stał się twierdzą w znaczeniu warowni państwowej. Jednak już od początku swojego istnienia w 1. poł. XIII w. Toruń pełnił ważne funkcje obronne. Czytaj też: Twierdza Toruń i forty XIX-w. tutaj Rozwój fortyfikacji w Toruniu od średniowiecza do XX w. tutaj Zamki toruńskie. Niewiele miast w Polsce może pochwalić się dwoma zamkami zlokalizowanymi w swoim obrębie. W Toruniu znajdują się dwa, wprawdzie w ruinie, ale będące przedstawicielami różnych państw. Zamek krzyżacki - komturski zbudowany w połowie XIII w. na prawym brzegu Wisły i zamek polski Dybów - starostów królewskich z 1. połowy XV w. na lewym brzegu, tj. już na terytorium Królestwa Polskiego. Toruń, jako krzyżackie miasto nadgraniczne, jako "brama Prus", był najbardziej na południe wysuniętym miastem państwa zakonnego a jednocześnie był pierwszym i najbliższym wielkim miastem pruskim dla mieszkańców Królestwa Polskiego. Toruń stanowił więc naturalną bazę dla różnego rodzaju spotkań i wydarzeń politycznych związanych ze stosunkami polsko-krzyżackimi. Strategiczna lokalizacja Torunia spowodowała istnienie tu ważnych strażnic obu państw. Poza tymi dwoma w najbliższych okolicach znajdują się dwa kolejne zamki: krzyżacki w Zamku Bierzgłowskim i będący w ruinie polski zamek w Złotorii. Położenie Torunia na styku zróżnicowanych geograficznie, historycznie i etnograficznie krain: Ziemi Chełmińskiej (Pomorza), Kujaw na południu i Ziemi Dobrzyńskiej na wschodzie. Historycznie, a przez to kulturowo i cywilizacyjnie Toruń jest miastem pomorskim. Leży na Ziemi Chełmińskiej, która była pierwszym terytorium państwa krzyżackiego; należy do kręgu architektury północnoeuropejskiej, a zwłaszcza południowego pobrzeża Bałtyku (o architekturze Torunia tutaj). W okresie nowożytnym (o Toruniu w czasach nowożytnych tutaj), aż do 1793 r. (II rozbiór Polski) Toruń był natomiast jednym z trzech tzw. wielkich miast pruskich - znajdując się w Prusach Królewskich i ogrywając tu znaczącą rolę polityczną, gospodarczą i kulturalną. W okresie międzywojennym był siedzibą władz województwa pomorskiego. Natomiast południowa część współczesnego Torunia (południowy brzeg Wisły) położona jest na Kujawach, będących już odrębnym historycznie, kulturowo i etnograficznie regionem zawsze polskim. Dziś Toruń jest siedzibą władz samorządowych województwa kujawsko-pomorskiego. Tymczasem południowo-wschodnie granice Torunia opierają się już na rzece Drwęcy, za którą leży kolejny odmienny obszar historyczny: Ziemia Dobrzyńska. Walory turystyczne Torunia klasyfikują go jako jedno z najważniejszych i największych centrów turystyki kulturowej, miejskiej w Polsce Toruń zaliczany jest do jednego z kilku (najczęściej sześciu) ośrodków w Polsce o najwyższych walorach dla turystyki kulturowej. Tworzone w latach 60. XX w. i później rządowe i inne klasyfikacje, obiektywne waloryzacje atrakcyjności turystycznej Polski zawsze wymieniają Toruń jako jeden z kilku najważniejszych i największych ośrodków turystyki miejskiej (>>>). Również wszystkie podręczniki akademickie do geografii turyzmu wskazują Toruń podobnie. Dodatkowo na uwagę w tej materii zasługuje fakt, że Toruń tuż po Krakowie jest ośrodkiem o największej liczbie najcenniejszych zabytków architektury – dawnej klasy zero (w Toruniu i w Gdańsku po 6, w Krakowie 11, Wrocław 3, Poznań 3 itd.); dziś jego rangę podkreśla wpis na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Wyróżnieniem Torunia jest też fakt, że w Toruniu, jako jednym z 10 miast, istnieje instytucja przewodnika miejskiego. Na północy Polski poza Toruniem i Gdańskiem nie ma ważniejszego ośrodka turystki kulturowej, miejskiej. 1 Od 1236 do ok. 1251 Obszar między ob. ulicami: Szeroka - Piekary - Mostowa - Rabiańska został otoczony potężnym wałem drewniano-ziemnym, który zdołał obronić Toruń przed najazdem księcia pomorskiego Świętopełka w 1242 r. Ukształtowanie terenu w tym miejscu sprzyjało osadnictwu i obronności: od wschodu i zachodu miejsce ograniczone było jarami (od wschodu płynął nim Postolec), od południa łagodnie obniżało się w kierunku Wisły. Najwcześniej zasiedlonym miejscem tego obszaru był tzw. werder (wyspa) - teren otoczony palisadą i fosą między obecnymi ul. Szeroką a Kopernika. Tutaj właśnie przenieśli się mieszkańcy ze Starego Torunia w momencie translokacji miasta w 1236 r. Wkrótce, w wyniku intensywnego napływu nowych osadników, teren zabudowy rozszerzył się obejmując do ok. 1251 cały wskazany obszar. Zajął on powierzchnię ok. 10 ha, a więc typową dla przeciętnego miasta średniowiecznego. Pośrodku tego obszaru został wytyczony plac mający służyć jako rynek - plac targowy (ob. ul. Żeglarska / św. Jana / Kopernika). We wschodniej jego części przed 1250 r. rozpoczęto budowę kościoła parafialnego - obecnej Katedry Świętojańskiej. W ten sposób powstało centrum miasta, tak charakterystyczne dla miast średniowiecznych: rynek z przylegającym doń kościołem parafialnym. Od północy do tego rynku sięgały ławy (jatki) mięsne, ciągnące się dalej na północ do ob. ul. Szerokiej. Natomiast od południowo-zachodniego narożnika rynku wybiega ul. Żeglarska, która jest znacznie szersza od innych ulic, co jest także ciekawe, bo jako ważna prowadziła do nabrzeża portowego oraz miała również znaczenie targowe; było to charakterystyczne dla miast portowych. Na zachód od placu rynkowego wybiegała kolejna ważna ulica - św. Anny (obecnie Kopernika), w dalszym odcinku (między ob. ul. Ducha św. a pl. Rapackiego) jako Starotoruńska; aż do XIX w. była to główna ulica prowadząca z miasta w kierunku zachodnim, a w tym etapie rozwoju miasta pełniła rolę nadrzędną, gdyż wiodła do Starego Torunia, gdzie znajdowała się siedziba komtura krzyżackiego do czasu budowy zamku w obecnym miejscu ok. poł. XIII w., a także - jeszcze do końca XIII w. - przeprawa przez Wisłę (czytaj więcej: Tajemnica św. Anny), będąca jednoczesnie "bramą do Prus": jedynym miejscem, przez które od zachodu i południa można było dotrzeć na do państwa krzyżackiego. W 1239 r. poza tym obszarem miasta (ale w obrębie jego patrymonium), na północny-zachód od niego, Krzyżacy osiedlili franciszkanów (>>>); był to pierwszy konwent franciszkański w państwie krzyżackim. Przybliżona lokalizacja I etapu rozwoju Torunia (Starego Miasta) do ok. 1251 r. Jedną z najważniejszych ulic miasta była ul. św. Anny, prowadząca od rynku i kościoła parafialnego w kierunku zachodnim. Zamieszkiwana była przez bogatych patrycjuszy. Jednak do dziś nie rozwiązaną tajemnicą jest jej nazwa >>> Jeszcze przed powiększeniem miasta po poł. XIII w., rozpoczęto budowę ceglanych murów obronnych. 2 Po 1251 r. W latach 50. XIII w. dynamiczny rozwój Torunia i intensywny napływ nowych osadników spowodował konieczność powiększenia obszaru miasta, do którego włączono teren na północ od niego o powierzchni ok. 9 ha (a więc niemal dwukrotnie tyle ile zajmowało dotąd). Układ ulic w tej nowej części nie jest tak regularny, jak w części starszej - południowej, co tłumaczy się dostosowaniem siatki ulic do istniejącej zabudowy przedmiejskiej. Po takim powiększeniu miasta przesunięto również jego centrum - rynek, który ulokowano w miejscu zachowanym do dziś. Pośrodku rynku w 1259 r. miasto wzniosło pierwsze zabudowania - dom kupiecki (sukiennice; domus mercatoria) - które później wejdą w skład Ratusza Staromiejskiego. Ważną kwestią jest również to, że w przeciwieństwie do innych miast dom kupiecki w Toruniu był od początku własnością miasta. Włączenie do miasta nowych terenów spowodowało też, że położony dotąd poza miastem klasztor franciszkański z kościołem Mariackim znalazł się nagle niemal w centrum, przy rynku, a miejski kościół parafialny (św. Janów) został nieco na uboczu. Jeszcze przed powiększeniem miasta rozpoczęto budowę ceglanych murów obronnych, najprawdopodobniej po 1246 r. od odcinka zachodniego, wzdłuż ob. ul. Pod Krzywą Wieżą; w tym też odcinku w 2. poł. XIII w. zbudowano najstarszą z toruńskich bram - Starotoruńską. Do 1262 r. otoczono murami całe miasto. Jednocześnie toruńskie mury obronne są najstarszymi na obecnych ziemiach polskich. Głównymi ulicami tego miasta były: - Rymary i Wielka (ob. Szeroka) - prowadzące do Nowego Miasta Torunia i dalej na Mazowsze, do Brześcia, Włodzimierza Wołyńskiego oraz rozgałęzienie do Sambii, - ul. Mostowa - prowadząca do przeprawy przez Wisłę, w 1500 r. zastąpionej mostem stałym, i dalej rozgałęzienia na Kujawy, do Krakowa, Lwowa, na Śląsk, do Łużyc, Westfalii, - ul. Chełmińska - prowadząca na Chełmińskie Przedmieście i dalej rozwidlająca się na drogi do Chełmna i do Chełmży, dalej do Gdańska, Malborka, Elbląga i Królewca, - do końca XIII w. (do czasu rozbudowy przeprawy przez Wisłę u wylotu ul. Mostowej) duże znaczenie miał ciąg ul. Starotoruńska - św. Anny - prowadzących w kierunku ww. Starego Torunia i na zachód. Jednocześnie Stare Miasto Toruń stanowiło niezwykle istotny węzeł dalekosiężnych szlaków, zbiegających się tu ze wszystkich kierunków, z którymi kupcy toruńscy utrzymywali kontakty handlowe w ramach wymiany hanzeatyckiej. Ławy mięsne (jatki) Dla rzeźników ławy mięsne, jako wyznaczone miejsce do handlu tym produktem żywnościowym, wyznaczone były pomiędzy ul. Wielką (ob. Szeroka na odcinku od Rynku Staromiejskiego do ul. Łaziennej) a ul. Przy Kościele św. Jana (ob. Kopernika na odcinku od Żeglarskiej do Łaziennej). Najprawdopodobniej w sąsiedztwie zlokalizowane były inne obiekty handlowe, np. ławy chlebowe. Znajdowały się one więc tuż przy pierwotnym rynku. Po powiększeniu obszaru Starego Miasta w 1251 r. centrum miasta – rynek – przeniesiono na obecne miejsce, a dawny rynek przy kościele Świętojańskim stracił na znaczeniu. Lokalizacja ław mięsnych nie zmieniła się wtedy, w przeciwieństwie do ław chlebowych, które zostały przeniesione w 1259 r. na rynek – do nowego Ratusza Staromiejskiego. Ławy chlebowe i inne urządzenia i obiekty handlowe były w Toruniu własnością miasta (stąd ich powiązane z budynkiem miejskim – ratuszem), natomiast ławy mięsne aż do 1309 r. były własnością zakonu krzyżackiego. Dopiero w tymże roku w zamian za miejską wieś Srebrniki stały się w posiadaniu miasta. Lokalizacja ich nie zmieniła się. Ilość kramów - ław była ściśle limitowana, co wiązało się z typowymi dla średniowiecznego systemu cechowego sztywnymi przepisami, hamującymi rozwój konkurencji. Mistrzowie cechowi zakupywali poszczególne ławy w dziedziczne użytkowanie i opłacali za nie roczny czynsz komturowi krzyżackiemu, a od 1309 r. Radzie Miasta. Z kolei posiadanie ławy było w cechu rzeźniczym warunkiem uzyskania mistrzostwa. Nie mogło być zatem więcej mistrzów, niż jatek. Od samego początku ławy mięsne przynosiły niemały dochód: pieniądz, zaopatrzenie w żywność i łój, służący do napełniania lampek. Pamiętać przy tym należy, że mięso stanowiło jeden z podstawowych artykułów spożywczych okresu średniowiecza. 1. Rynek w Toruniu Nie bez powodu o Toruniu mówi się "Piernikopolis", "gród Kopernika", czy "Kraków Północy". To właśnie gotyk, piernik i Kopernik są esencją miasta oraz jego trzema sztandarowymi markami. Wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Średniowieczna część Torunia (średniowieczny zespół miejski) składa się z trzech średniowiecznych części - jednostek urbanistycznych, wśród których tak naprawdę Stare Miasto jest tylko jedną z nich, natomiast pozostałe dwie to Nowe Miasto oraz zamek krzyżacki, z których każde pierwotnie stanowiło odrębną, niezależną jednostkę. Pomnik Mikołaja Kopernika w Toruniu Turystów przeciągają tutaj nie tylko malownicze krajobrazy oraz wspaniała atmosfera panująca w mieście, ale także liczne zabytki. Na Rynku Staromiejskim nie wypada nikomu ominąć pomnika najsłynniejszego Torunianina- Mikołaja Kopernika, po czym wspiąć się wieżę ratuszową, skąd można zrobić pamiątkowe zdjęcia panoramy miasta. We wnętrzach ratusza mieści się Muzeum Okręgowe, jedno z największych i najstarszych muzeów w Polsce, z bogatą kolekcją sztuki gotyckiej, biżuterii i malarstwa polskiego, a także ze stylowymi wnętrzami i średniowieczną Salą Sądową. Każda kamienica, pomnik opowiada inny fragment historii z dziejów miasta. Ta najbardziej znana dotyczy licznych powodzi nawiedzających gród: Pewnego lata wraz z falami do miasta wpłynęły... żaby, stając się prawdziwym utrapieniem. Na szczęście znalazł się młody flisak, który, zachęcony obietnicą ślubu z urodziwą córką burmistrza, zaczarował płazy grą na skrzypcach i wyprowadził je poza mury miasta. Śmiałka uhonorowano, stawiając pod ratuszem Pomnik Flisaka. 2. Bulwary Foto: Shutterstock Bulwary w Toruniu Bulwary nadwiślańskie w Toruniu ciągną się wzdłuż Wisły na całej długości średniowiecznych murów miejskich. Nic dziwnego, że są jednym z najbardziej lubianych miejsc spacerowych torunian i turystów. Podziwiać stąd można zielony przeciwległy brzeg Wisły - wyspę Kępę Bazarową, porośniętą lasem łęgowym, stanowiącym rezerwat przyrody. Jest on także przystosowany do spacerów, znajduje się tu także punkt widokowy, skąd podziwiać można słynną nadwiślańską panoramę toruńskiego Średniowiecznego Zespołu Miejskiego. Kępa Bazarowa to kolejna z proponowanych promenad spacerowych. Inny uroczy widok jest ten od strony bulwarów - ciągnące się wzdłuż ulicy średniowieczne mury obronne z bramami i basztami, zza których wyłaniają się kamienice, wieże i ruiny zamku krzyżackiego. Naprzeciwko Bramy Klasztornej znajduje się kotwica-obelisk, która została postawiona na pamiątkę istnienia w Toruniu pierwszej polskiej Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej. Kotwica upamiętnia także tradycje morskie miasta, które wyrażają się istnieniem tu już od XIII wieku śródlądowego portu morskiego, gdzie przybijały kupieckie statki morskie. 3. Planetarium Foto: Shutterstock Planetarium w Toruniu Właśnie w Toruniu znajduje się największy ośrodek astronomii obserwacyjnej w Polsce i jeden z największych w Europie. Centrum Astronomii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika zostało założone w 1945 r. z inicjatywy astronomów Władysława Dziewulskiego i Wilhelminy Iwanowskiej, dotychczasowych naukowców Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, jednocześnie jednych z założycieli Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w 1945 r. W 1994 r. Obserwatorium wzbogaciło się o nowy, największy i najnowocześniejszy w tej części Europy radioteleskop. Antena paraboliczna ma średnicę 32 m, co stawia obiekt toruński na trzecim miejscu w Europie. Obserwatorium posiada także inną antenę o średnicy 15 m, a także teleskop Schmidta o średnicy 90 cm. Prowadzone są tam badania pulsarów oraz badania z zakresu radiospektroskopii. Ta wyjątkowa 32-metrowa antena z wysokiej jakości oprzyrządowaniem jest dla polskich astronomów unikalnym narzędziem badań kosmosu. 4. Grudziądz Foto: Agencja BE&W Grudziądz, Wisła Na północ od Torunia znajduje się Grudziądz. Miasto to leży nad prawym brzegiem Wisły stanowiącym wschodnią granicę Ziemi Chełmińskiej. Jego historia sięga czasów pierwszych Piastów i związane jest z działalnością misyjną prowadzoną na terenie Prus, jako że właścicielem Grudziądza oraz całej Ziemi Chełmińskiej był wówczas biskup misyjny Chrystian. Później miasto stało się ważnym ośrodkiem handlu zbożem, czego efekty widoczne są aż do dzisiaj w postaci zespołu spichrzów rozciągających się wzdłuż ulubionych przez mieszkańców i turystów Błoni Nadwiślańskich - ta charakterystyczna panorama Grudziądza tworzona dodatkowo przez Bramę Wodną i wieże kościoła farnego oraz Kolegium Jezuickiego to jedna z piękniejszych wizytówek polskich miast, który podziwiać warto w szczególności z drugiego brzegu Wisły. Będąc w tym mieście, nie można zrezygnować ze spaceru dobrze zagospodarowanymi Plantami. Uliczki przecinające się pod kątem prostym to zespół odnawianych pięknych secesyjnych kamieniczek, w których znaleźć można kilka klimatycznych kawiarenek i restauracji. Na najwyższym wzniesieniu w Grudziądzu, w latach 1260-1299 Krzyżacy wznieśli zamek obronny, który potem wielokrotnie był niszczony, głównie w okresie wojen szwedzkich. Po pięknej budowli pozostała wieża Klimek oraz studnia. Klimka ostatecznie wysadziły oddziały niemieckie w dniu 5 marca 1945 r. W latach 2013-2014 relikty zamku krzyżackiego poddano rewitalizacji. Dzięki temu wyeksponowano mury zamku oraz zbudowano wieżę widokową wzorowaną na dawnej zamkowej wieży Klimek. Z dwudziestotrzymetrowej wieży można podziwiać wspaniałą panoramę, jaka roztacza się na miasto i dolinę Wisły, a w pogodne dni widać budynki Chełmna, Świecia i Nowego nad Wisłą. 5. Chełmno - miasto zakochanych? Foto: Agencja BE&W Ratusz w Chełmnie 40 kilometrów na północ od Torunia i 30 km na zachód od Grudziądza leży Chełmno słynące głównie z jednego z najpiękniejszych zabytków renesansu - Ratusza chełmińskiego, wzniesionego w latach 1567-1572. Ratusz mieści obecnie Muzeum Ziemi Chełmińskiej, gdzie poza ekspozycjami dot. historii Chełmna i Ziemi Chełmińskiej, prezentowane są oryginalne wnętrza, ich funkcje i wyposażenie. Żeby obejrzeć panoramę miasta, najlepiej udać się na wieżę kościoła farnego udostępnionego dla turystów. Jednak trzeba uważać, bo w pewnej chwili, można ulec wrażeniu, że jest to miasto kościołów. Po każdej stronie można zobaczyć wznoszącą się ku niebu wieżę jakiejś gotyckiej świątyni. Oczywiście, najważniejszy jest sam kościół farny, czyli Wniebowzięcia NMP, aczkolwiek w panoramie można zauważyć też kościół Św. Jakuba Starszego czy kościół Św. Ducha. Czy można stwierdzić, że Chełmno jest miastem zakochanych? Zdecydowanie! Jednym z argumentów świadczącym za są relikwia św. Walentego - patrona zakochanych znajdujące się w kościele farnym. Mówi się także, że nie można opuścić Chełmna bez symbolicznego pocałunku na Ławeczce Zakochanych, co przynosić ma szczęście w miłości. Ławeczka znajduje się w parku miejskim Nowe Planty, obok murów miejskich, niedaleko deptaka i Bramy Grudziądzkiej. 6. Ciechocinek Kto nigdy nie słyszał o Ciechocinku, niech pierwszy rzuci kamień. Przede wszystkim miasteczko znane jest ze znajdujących się tam uzdrowisk. Wpaniałe lecznicze właściwości wynikają z wszechobecnej solanki: słonej wody, która jest w basenach i fontannach, spływa po wielkich tężniach i parując unosi się w powietrzu. Foto: Wikipedia Commons / Materiały prasowe Ciechocinek - Park Tężniowy W Ciechocinku istnieją aż trzy tężnie solankowe, ustawione w kształcie podkowy. Dwie pochodzą z I połowy XIX wieku, ostatnia powstała kilkadziesiąt lat później, w połowie XIX stulecia. To największe budowle tego typu w Europie. Są drewniane i mają na celu odparowywanie wody z leczniczej solanki. Wyjątkowy tutaj jest też Park Zdrojowy, utrzymany w stylu angielskim, w którym prócz ciekawej i bogatej roślinności odnajdziemy muszlę koncertową, zabytkową Pijalnię Wód Mineralnych czy słynną fontannę Jaś i Małgosia. W Ciechocinku odbywa się także wiele imprez kulturalnych - na szczególne uznanie zasługuje Międzynarodowy Festiwal Muzyki i Kultury Romskiej. 7. Biskupin Foto: Thinkstock / Thinkstock Biskupin W wiosce Biskupin leżącej w obrębie regionu historyczno - etnograficznego zwanego Pałukami znajduje się zdecydowanie jedyny taki w Europie środkowej rezerwat archeologiczny. Wspaniale odrestaurowane drewniane osiedle ma ponad 2700 lat. Osada położona jest na półwyspie i otoczona wałem obronnym. W środku podziwiać można szeregi domów wraz z ich wyposażeniem. Dużą atrakcją są coroczne festyny archeologiczne podczas których prezentowane są najróżniejsze przejawy życia ludzi od najdawniejszych. Trzeba przyznać, że całe Pałuki to malownicza kraina bogata w lasy, jeziora i liczne zabytki, rozciągająca się pomiędzy Wielkopolską, Pomorzem i Kujawami. Przebiega tędy Szlak Piastowski łączący Żnin, Wenecję, Biskupin i Gąsawę. Odcinek tego szlaku można zwiedzać kolejką wąskotorową, zwaną popularnie Ciuchcią Żnińską, która przejeżdża nad Jeziorem Biskupińskim, koło zrekonstruowanej prasłowiańskiej osady. 8. Inowrocław - "miasto na soli" Foto: Igor Pacer / Inowrocław, Tężnia Solankowa w Parku Zdrojowym Podobnie jak Ciechocinek, Inowrocław znany jest, jako uzdrowisko wykorzystujące dobroczynne działanie solanki i łagodnego nizinnego klimatu. Tę miejscowośc nazywa się nawet "miastem na soli", ponieważ leży na potężnym wsadzie solnym. Już w 1875 roku powstało tu uzdrowisko, w którym do dziś wykorzystuje się najważniejsze tutejsze bogactwo naturalne czyli sól oraz solankę. Najstarszym zachowanym zabytkiem Inowrocławia jest romański kościół Imienia Najświętszej Maryi Panny, choć to dziś piękna cała budowla, to nazywana jest "ruiną", gdyż wiele lat właśnie w takim stanie pozostawała. Natomiast największą budowlą sakralną jest kościół Zwiastowania NMP, wzniesiony w latach 1898-1900. Neoromańska świątynia, długa na 72 m i szeroka na 25 m, mieści aż 3000 ludzi. Widoczna w całej okolicy 77-metrowa wieża jest doskonałym punktem orientacyjnym, a przy tym symbolem Inowrocławia. Do jednej z najciekawszych atrakcji należy tutaj Park Solankowy, którego pominąć przy zwiedzaniu miasta, najprościej w świecie, nie wypada. Odznacza się ładną zabudową uzdrowiskową, piękną przyrodą i słynną Aleją Dębów Gwiazd. Powstała tu niedawno nowoczesna Pijalnia Wód z Ławeczką Teściowej. Koniecznie odwiedzić też trzeba inowrocławskie tężnie solankowe, które leczą górne drogi oddechowe. 9. Kruszwica Foto: Agencja BE&W Mysia Wieża w Kruszwicy Kto nie słyszał legendy o królu Popielu? Miasto wraz z jeziorem Gopło stało się przedmiotem wielu ciekawych legend i baśni. Historia tego miasta nierozerwalnie łączy się z początkami polskiej państwowości, ale już znacznie wcześniej istaniały tutaj osady ludzkie, o czym mówią badania archeologiczne. Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Kruszwicy sięgają epoki kamienia, czyli około 10 tys. lat Obecnie miasto stanowi prawdziwą atrakcję turystyczną, ponieważ wielu Polaków chce przybyć do miejsca, w którym wszystko się zaczęło. Nakłaniają do tego wspaniałe zabytki architektury i pamiątki naszych dziejów, jak np. Mysia Wieża - jedyna pozostałość po gotyckim zamku, udostępniona dla turystów oraz stara, romańska kolegiata. Ale przyciąga tu również wielkie bogactwo przyrody i malownicze krajobrazy, co podziwiać można w Nadgoplańskim Parku Tysiąclecia, który objął swym zasięgiem Jezioro Gopło nazywane niegdyś Morzem Polaków oraz jego okolice. 10. Szafarnia Foto: Shutterstock Ośrodek Chopinowski w dworze Dziewanowskich - Szlakiem Fryderyka Chopina Szafiarnia to wieś, znana głównie z wydarzenia, które miało miejsce 25 września 1949 roku, kiedy to 100-lecie śmierci Chopina, odbył się tu pierwszy koncert chopinowski i otwarto izbę pamięci. Kilka lat później nadano szkole w Szafarni imię Fryderyka Chopina i przemianowano izbę pamięci na Ośrodek Kultu Fryderyka Chopina. W 2004 roku rozpoczęto tu działalność Ośrodka Chopinowskiego, który zajmuje parter dworu Dziewanowskich i otoczony jest parkiem krajobrazowym o powierzchni około 3 ha, a staw w parku ma w kształcie fortepianu. Odbywają się tu liczne koncerty i konkursy (nie tylko muzyczne) poświęcone Fryderykowi Chopinowi. Wyjątkowy spacer czeka gości tego miasta, wystarczy tylko trochę wyobraźni - przecież obecna przyroda pamięta jeszcze czasy Chopina... Toruń to miejsce urodzenia Mikołaja Kopernika oraz miasto słynące ze swoich pierników. Tym, którzy go znają, kojarzy się także z rozległą starówką – jedną z najpiękniejszych w Polsce. Toruń to wspaniałe miejsce na weekendowy wypad – można chłonąć jego atmosferę, spacerować i zwiedzać, dobrze przy tym informacje o ToruniuMiasto podzielone jest na dwie części przez przepływającą przez nie Wisłę – leży jednocześnie na Kujawach i na Pomorzu. Większa część Torunia znajduje się na prawym brzegu Wisły. Jadąc od północy, przejeżdżać będziemy przez most, z którego rozciąga się wspaniały widok na Stare Miasto. Malowniczo wygląda szczególnie nocą, kiedy światła odbijają się w liczy sobie ponad 200 tys. mieszkańców. Jest ważnym ośrodkiem akademickim, rozgrywa się tutaj wiele cyklicznych i nie tylko wydarzeń kulturalnych. Należy także do polskich miast najchętniej odwiedzanych przez turystów, których przyciąga tutaj atmosfera, piękna zabudowa Starego Miasta ze średniowiecznym układem ulic i licznymi gotyckimi budowlami oraz pozostałości krzyżackiego zamku. Zaletą z punktu widzenia turystyki jest to, że łatwo tutaj dojechać pociągiem – warto wiedzieć jednak, że dworzec główny mieści się nieco na uboczu. Najlepiej stamtąd podjechać autobusem albo od razu znaleźć połączenie ze stacją czego słynie Toruń?Pierwsze skojarzenia z miastem tym są dwa: Kopernik i pierniki. Jako miejsce narodzin słynnego astronoma Toruń dba o to, aby ten historyczny fakt nie był zapomniany. Poza pomnikiem poświęconym tej postaci, zwiedzić można Dom Mikołaja Kopernika. W kamienicy należącej do jego rodziny, gdzie prawdopodobnie uczony przyszedł na świat, znajduje się muzeum. Można tu obejrzeć wyposażenie pracowni astronoma oraz typowe wnętrza z czasów od XV do XVII wieku. Warto zwrócić uwagę również na fasadę kamienicy – piękny XV-wieczny przykład gotyku, którego ślady w Toruniu znajdziemy w wielu miejscach. W muzeum w Domu Kopernika znajdziemy także makietę dawnego miasta, z multimedialnymi pokazami światło-dźwięk. W piwnicach natomiast obejrzeć można wystawę poświęconą historii wytwarzania toruńskich odwiedzić także Żywe Muzeum Piernika, mieszczące się w kamienicy w centrum miasta. Na dwóch poziomach ekspozycji przedstawione są różne epoki historyczne – średniowiecze oraz okres rewolucji przemysłowej i powstawania manufaktur. Zwiedzający mogą samodzielnie zrobić własne pierniki według dawnych sposobów. Można też oczywiście zakupić gotowe. W toruńskich sklepach z pamiątkami zaopatrzyć się można w te wypieki – od delikatnych katarzynek po pierniki przypominające misterne dzieła sztuki – rzeźby lub ozdobne krzyżackiOsady i grody istniały w tym miejscu już od czasów prehistorycznych. Sprzyjało im położenie nad brzegiem Wisły, a także przebieg bursztynowego szlaku. Jednakże dopiero pod panowaniem krzyżaków Toruń zaczął nabierać kształtów dzisiejszego miasta. Najważniejszym obiektem z tego okresu jest zamek, zachowany do dzisiaj częściowo. Był on wybudowany jako ważna warownia strzegąca granic krzyżackiego zamku zachowała się dziś tylko część budowli oraz obszerne fragmenty murów. Co ciekawe, najlepiej zachowany fragment to… wieża ustepowa. Tego rodzaju rozwiązania, pozwalające odprowadzać nieczystości poza obręb zamków, były typowe dla krzyżackich budowli obronnych – także w wielu innych miejscach można podziwiać architekturę wież, połączonych z główną można wieżę, czyli gdanisko, dziedziniec i podziemia, Ponadto organizowane są pokazy oraz różnego rodzaju imprezy kulturalne. Kiedy natomiast chcemy wybrać się na spokojny spacer, to wystarczy dojść ulicą Podmurną w kierunku Wisły – stąd rozciąga się świetny widok na pozostałości gotyckiMiasto Mikołaja Kopernika jest drugim po Krakowie polskim ośrodkiem jeżeli chodzi o ilość gotyckich budowli. Styl ten, ze strzelistymi wieżami, ostrołukami i czerwoną cegłą, jest ozdobny w sposób misterny, a jednocześnie nieco surowy i mroczny. Wczesnogotyckie obiekty są masywniejsze, wychodzące dopiero ze stylu romańskiego. Oddaje ducha średniowiecza i zapiera dech współczesnym turystom. To właśnie obecność niepowtarzalnej gotyckiej architektury miała wpływ na wpisanie toruńskiej starówki na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wśród zachowanych gotyckich obiektów na pewno uwagę zwraca katedra św. Janów Chrzciciela i Ewangelisty, doskonale widoczna w wiślanej panoramie, oraz kościół Wniebowzięcia NMP. Jest tu także wiele zachowanych gotyckich budynków świeckich i mieszkalnych oraz zachowane miejskie bramy i fragmenty murów. W centralnej części starówki natomiast nie sposób przegapić Ratusza Staromiejskiego. Jest także wiele zabytków ciekawe miejsca w ToruniuSpacerując ulicami Starego i Nowego Miasta natrafimy także na piękne i niezwykłe przykłady architektury późniejszych stylów i epok. Koniecznie trzeba też sfotografować się przy Krzywej Wieży – przechylonej średniowiecznej miejscu narodzin Mikołaja Kopernika nie mogło zabraknąć oczywiście planetarium. Mieści się ono w ciekawym okrągłym budynku z II połowy XIX wieku – dawniej służącym za zbiornik gazu, wybudowany dla zaspokojenia rosnących potrzeb miasta. Poza projekcjami można obejrzeć interaktywną wystawę z modelem sondy Cassini, a także salę poświęconą Ziemi – jej geologii, zjawiskom fizycznym i zmianom na przestrzeni milionów lat. Dobrze zabrać tutaj dzieci, ale także młodzież i dorośli turyści nie będą się nudzić – warto spróbować odkryć w sobie na nowo dziecięcą ciekawość świata i żyłkę chodzi natomiast o wydarzenia, to nie sposób wymienić wszystkich. W Toruniu odbywają się spotkania z muzyką najróżniejszych odmian, teatrem, filmem – nie tylko dla koneserów, ale także i młodzi widzowie oraz miłośnicy kina lżejszego, rozrywkowego mogą znaleźć coś dla siebie, czasem zupełnie nieoczekiwanie, wśród toruńskich festiwali. Na pewno jedynym w swoim rodzaju wydarzeniem jest Międzynarodowy Festiwal Światła, podczas którego niesamowite instalacje w przestrzeni miejskiej tworzą artyści z całego w ToruniuBaza noclegowa w Toruniu jest rozległa i zróżnicowana. Z racji, że miasto jest na co dzień pełnym życia ośrodkiem, a nie tylko miejscem wycieczek, znaleźć tu można hotele typowo biznesowe, o każdym możliwym standardzie. A dla szukających tańszych noclegów dobrą opcją będą położone przy starówce hostele albo schronisko młodzieżowe. Jeżeli zdecydujemy się na opcję bez pełnego wyżywienia albo zorganizowanie go we własnym zakresie – w centrum miasta mamy przegląd najróżniejszych lokali, od barów mlecznych i fast foodów, po kuchnie całego świata. Jako że Toruń należy do miast niewątpliwie modnych wśród turystów, to ciekawe knajpki z menu śniadaniowym, rzemieślniczymi trunkami i lekkim, smacznym jedzeniem powstają tutaj jak grzyby po deszczu. Jeśli planujesz spędzić tutaj kilka dni zapraszamy na stronę poświęconą noclegom w Toruniu.

miasto na północ od torunia